"Giải mã mê cung" nằm trong danh sách 100 tác phẩm văn học xuất sắc nhất cho tuổi teen

Cập nhật lần cuối lúc 18h:5, ngày 18/10/2014.
Một nền văn minh được xây dựng nên trên nền tảng là sự man rợ, thì nên hay không nên đặt dấu chấm hết cho nền văn minh ấy?

The Maze Runner bắt đầu vào một khoảnh khắc không xác định, trong một chiếc thang máy cũ kĩ, khi cậu bé Thomas đột ngột tỉnh lại, không còn quá khứ, cũng không có tương lai. Thomas bị ném vào Trảng -  một khu đất nằm giữa mê cung, được cung cấp những điều kiện hoàn hảo để tồn tại. Mối đe doạ duy nhất với cậu và những người sống trong Trảng đến từ Nhím sầu – lũ quái vật máy có khả năng giết họ chỉ bằng một cú chích.

Trảng được lãnh đạo bởi Alby và Newt. Ngày ngày, khi Alby và Newt làm nhiệm vụ đảm bảo cho mọi thứ trong Trảng hoạt động bình thường, những Tầm đạo sinh được lựa chọn trong số cácTrảng viên (những thiếu niên sống ở Trảng, cũng bị mất đi kí ức giống Thomas) sẽ vào mê cung làm nhiệm vụ vẽ lại mê đồ. Nhóm Tầm đạo sinh được lãnh đạo bởi cậu bé Minho nóng nảy và bộp chộp, nhưng luôn sẵn sàng đương đầu với thử thách. Alby, Newt và Minho dường như có khả năng giải quyết mọi vấn đề phát sinh trong khuôn khổ những bức tường đá bao quanh Trảng, trừ vấn đề to lớn nhất mang hình dáng cậu thiếu niên Thomas. Có quá nhiều những chỉ dẫn, những gợi ý để người ta nghi ngờ Thomas là một kẻ không lương thiện.

 

Bộ phim Giải mã mê cung được hãng 20th Century FOX chuyển thể từ bộ sách sẽ phát hành vào tháng 9 tới tại Việt Nam.

Chúng ta sẽ phán xét một người dựa trên những gì đã biết về quá khứ của họ, hay sẽ đánh giá họ bằng những hành động trong hiện tại và tương lai? Mỗi người sẽ chọn cho mình một đáp án riêng, nhưng dường như, ai cũng xứng đáng được nhận sự tha thứ, ít nhất là một lần. Và các trảng viên đã dành nó cho Thomas, cũng như sau này Thomas dành nó cho cô bé Brenda, hay Gally – kẻ cựu thù của mình.

Sau Thomas, sự xuất hiện của Teresa – một nàng Eva lạc giữa bầy Adam với những lời sấm truyền bất hạnh, đã đẩy nhóm Trảng viên đến quyết định lớn lao sẽ chia cắt vĩnh viễn chúng với những ngày tháng trước đây: Liệu có đáng để đánh đổi cuộc sống bị giam cầm nhưng an toàn đã biết lấy tự do với những bất trắc ở bên ngoài?

Trước một thế giới có quá nhiều bất trắc bên ngoài mê cung, tự do dường như là thứ dành cho những kẻ điên khùng thích phiêu lưu, còn an toàn lại hiện hữu bên trong Trảng như một tấm chăn ấm giữa đêm giá lạnh. Quãng thời gian ở mê cung kết thúc, bằng trận hỗn chiến đẫm máu với đám Nhím sầu. Phân nửa số trảng viên đã bỏ mạng, nhưng nửa còn lại đã thoát ra được bên ngoài. Lựa chọn nào cũng dẫn tới những trả giá, nhưng “Không hi sinh, thì không chiến thắng”. Không có vinh quang nào không phải trả giá bằng máu và nước mắt, cũng như không có người anh hùng nào tồn tại mà thiếu đi những người đồng đội kề vai sát cánh bên mình. Thomas, Teresa, Minho và những Trảng viên còn sống sót đã làm được điều ấy, vai kề vai bên nhau. Họ đã chiến thắng mê cung, chiến thắng được nỗi sợ hãi bọn Nhím sầu hung dữ.

Liên tiếp tấn công độc giả bằng những câu hỏi hai lựa chọn, rồi cũng rất nhanh sau đó, đưa ra những giả thiết tương ứng và kết quả của những giả thiết ấy, James Dashner dường như có một cách thức rất riêng để tạo ra kịch tính cho câu chuyện của mình. Một mặt đặt nhân vật vào những trường đoạn hành động, những âm mưu được xây dựng một cách vô cùng công phu, hay buộc họ đối mặt với những lựa chọn khó khăn giữa sống và chết, mất và còn, giữa ý muốn của bản thân và trách nhiệm phải làm điều đúng đắn… mặt khác James Dashner cũng gieo vào đầu người đọc những băn khoăn, day dứt về hậu quả mà những hành động hay lựa chọn ấy mang lại. Dường như mỗi lựa chọn của các nhân vật đều là sai lầm, khác biệt nằm ở chỗ sai lầm ấy dẫn họ đi đến đâu.

"Giải mã mê cung" nằm trong danh sách 100 tác phẩm văn học xuất sắc nhất cho tuổi teen

Nếu như bối cảnh và câu chuyện chính của The Maze Runner khá u ám và nặng nề, thì dàn nhân vật chính phần nào đã cân bằng lại chuỗi cảm giác tiêu cực ấy. “Bộ ba vàng” Thomas – Minho – Newt là ba cá tính khác biệt, nhưng bù đắp cho nhau một cách hoàn hảo: Minho sẵn sàng đương đầu với khó khăn là thằng nhóc nóng tính suốt ngày nói mấy câu chọc điên người khác, Thomas khéo léo trong thương lượng nhưng lại cất giấu quá nhiều bí mật và nỗi đau không thể chia sẻ, Newt với một chân bị thương tật, luôn hành động vì mọi người. Những thiếu niên can đảm, sẵn sàng hi sinh vì nhau và vì mọi người, dường như đã thổi vào bối cảnh u ám một chút màu sắc của niềm vui và hi vọng.

VSAT dường như là thế lực phản diện duy nhất trong toàn bộ tác phẩm. Tổ chức được lập nên bởi những chính phủ cuối cùng còn tồn tại sau sự kiện quầng lửa mặt trời, nhận nhiệm vụ chế tạo thứ vắc xin chống Nhật trùng – thứ virus bị rò rỉ sau thảm hoạ, có khả năng tấn công và huỷ hoại não bộ, khiến con người dần dần mất nhân tính. VSAT chính là những kẻ đã tạo ra mê cung, còn Thomas và những người bạn của mình là chuột bạch trong mê cung đó. VSAT tin vào thứ gọi là mục đích cao cả biện minh cho quá trình nghiệt ngã, nhưng những thiếu niên kia còn có niềm tin hơn thế vào cuộc sống mà trong đó, họ là người được làm chủ. Cuộc chiến đấu của Thomas và các bạn không chỉ là cuộc chiến sinh tồn trước đám người điên khùng, mà còn là cuộc chiến để giành lấy tự do từ tay những nhà khoa học đã hoàn toàn lạc lối. Một cuộc chiến, mà xen lẫn trong đó, giữa những cuộc vật lộn, những trận đấu súng, là những giằng xé nội tâm khi cậu bé Thomas buộc phải lựa chọn giữa phía bên này là quyền lợi mình xứng đáng được nhận với bên kia là trách nhiệm của cậu với toàn nhân loại.

Một vấn đề muôn thuở lại được đặt ra: Trước một thứ đã quá mục nát và điêu tàn, thì nên huỷ diệt nó hay tiếp tục cứu chữa trong vô vọng? Trong The Maze Runner, vấn đề đó được đặt ra với tương lai của toàn bộ loài người. Sử dụng những người miễn nhiễm làm vật thí nghiệm để tìm ra thứ vắc xin chống virus, cứu những người bị bệnh hay bảo vệ những người miễn nhiễm, để họ đại diện cho một nhân loại mới, đâu là giải pháp đúng đắn? Dường như chính VSAT cũng bị chia rẽ bởi câu trả lời ấy. Hoặc chống lại sự chọn lọc tự nhiên theo cách hoàn toàn phi nhân tính, hoặc thuận theo sự chọn lọc ấy, và trở thành những kẻ phi nhân tính… không có quá nhiều lựa chọn tích cực cho những kẻ còn sống sót hoặc đang chết dần. Tuy nhiên, kết thúc bộ sách, cuối cùng ta cũng có được câu trả lời, một câu trả lời gần như đúng đắn.

Gần như đúng đắn, tức là không có gì hoàn toàn đúng, cũng chẳng có thứ gì thuần sai trái. Tất cả phụ thuộc vào cách chúng ta nhìn nhận vấn đề, hay đặt ra những câu hỏi phù hợp. Bất hạnh của kẻ này, đôi khi là hạnh phúc của kẻ khác. Cơ hội được chữa trị của những người nhiễm virus tỉ lệ nghịch với quyền sống, quyền tự do của những người miễn dịch; cũng như sự an toàn của những người miễn dịch cũng chính là dấu chấm hết của nền văn minh nhân loại. Mọi thứ đều có cái giá của nó, chỉ là cái giá phải trả ít hay nhiều.

The Maze Runner (gồm ba tập: Giải mã mê cungThử nghiệm Đất cháy và Lối thoát tử thần) là một bộ sách, mà không dễ gì bạn có thể đồng tình với nó chỉ bằng cách lướt qua vài trang sách. Nhưng một khi bạn đã đọc, và đón nhận nó bằng một tinh thần cởi mở, bộ sách sẽ trở thành một người tranh biện tuyệt vời, để đôi lúc, giữa trận chiến của Thomas và các chiến hữu, bạn sẽ giật mình, và đôi khi rơi nước mắt, vì một điều đương-nhiên-thế bỗng trở nên vô lý và nhất thời không thể cảm thông.


Phan Hải Anh

>>>>>James Dashner - 3 cuốn: Giải mã Mê cung; Thử nghiệm đất cháy; Lối thoát tử thần<<<click xem ngay - GIẢM GIÁ ƯU ĐÃI 25% MUA TRỌN BỘ 3 CUỐN